MINGGU ini aku mahu berkongsi pandangan tentang isi kertas presentasi Mansor Puteh bertajuk Muslim Cinema As Antithesis To Hollywood - Sinema Islami pencabar Hollywood; alternatif kepada filem-filem keluaran secara lambak daripada kilang mimpi bernama Hollywood.
Aku rasa perlu memberi latar belakang individu bernama Mansor Puteh ini untuk pengetahuan penggiat, pembikin, pelajar dan peminat filem Melayu dan filem Malaysia terutamanya generasi baharu.
Mungkin ada juga generasi lama yang tidak mengenali dan mengetahui siapa tokoh filem kontroversial ini. Beliau mula melibatkan diri dalam industri filem tempatan sebagai pengarah, pengkritik, pengkaji dan pemerhati filem sejak awal 80-an.
Siapa Mansor Bin Puteh, anak kelahiran negeri Hang Jebat, Melaka ini?
Bermula sebagai pengkritik filem sebaik sahaja beliau balik dari menuntut di Columbia University, New York dalam bidang perfileman pada awal 1982. Tulisan dan kritikannya banyak tersiar dalam akhbar tempatan.
Mansor telah menerbitkan buku bertajuk Kritikan Filem pada 1995. Ia mengandungi koleksi kumpulan tulisan kritikan filem beliau yang pernah disiarkan di akhbar-akhbar dan majalah-majalah tempatan.
Sebaik sahaja tamat pengajiannya dalam Kajian Sebaran Am, ITM, Shah Alam, sekarang UiTM, beliau bertugas sebagai wartawan di Utusan Malaysia sebelum melanjutkan pengajian dalam bidang perfileman di peringkat sarjana, Masters of Fine Art in Film Directing di Columbia University, New York pada 1978.
Filem pertama beliau, Seman (1987) terpaksa berdepan dengan masalah birokrasi daripada pihak Finas. Filem Seman senasib dengan the one and only filem arahan Allahyarham Dr Anuar Nor Arai berjudul Johnny Bikin Filem (1992).
Kedua-dua antihero Melayu, Seman dan Johnny belum lagi berjaya ditayangkan kepada khalayak. Sepanjang pengetahuan aku, setakat ini, Seman telah beberapa kali ditayangkan di festival-festival filem luar negara.
Mansor dan Allahyarham Dr Anuar seperti menjadi manusia terpinggir dalam industri perfileman tanah air. Sedangkan cetusan idea dan pandangan mereka sangat luar biasa. Kemampuan mereka dimungkinkan oleh ilmu dan pengetahuan khusus dan mendalam mereka tentang filem.
Mereka memandang dan mengkaji filem dengan ilmu dan kefahaman untuk menyelami pemikiran, estetika dan falsafah yang terdapat di sebalik sesuatu karya filem.
Dua tokoh filem ini sering menimbulkan polemik dalam dunia seni dan hiburan tanah air sejak awal 80-an lagi. Masalah dengan masyarakat kita ialah sikap melihat siapa individu yang bersuara bukan apa yang disuarakan.
Jika seseorang itu berimej tidak secocok dengan selera dan pandangan pihak yang mempunyai sedikit kuasa, maka walau sebaik dan sejujur mana pun sekali idea atau cadangan yang disuarakan itu, ia akan dipancung begitu sahaja.
Aku juga mengalami suasana serupa. Berdepan dengan kesukaran berinteraksi dengan pihak-pihak berwajib terutamanya dengan Finas ketika itu. Perbezaan pendapat dan pandangan tidak diraikan sehingga cetusan polemik oleh golongan pembikin filem generasi baharu ketika itu gagal dimanfaatkan oleh pihak berwajib untuk membantu proses meningkatkan mutu dan pencapaian taraf filem tanah air, khususnya filem Melayu.
Aku setuju dengan kenyataan Hassan Muthalib, seorang pengarah filem animasi, pengkritik, penulis, pengkaji dan penyelidik filem. Menurutnya, polemik itu sesuatu yang sihat yang berupaya membuka banyak ruang untuk menilai sesuatu karya seni yang mampu membawa khalayak melihatnya dari pelbagai sudut.
Ini kerana karya seni ada kalanya bersifat ikonik, iaitu, maksudnya jelas; ada kalanya ia bersifat indeksikal, iaitu, membawa petunjuk tentang sesuatu, dan ada kalanya ia bersifat simbolik, yang tentunya boleh membawa pelbagai pendapat dan tafsiran.
Jika pihak yang diamanahkan dengan tugas dan tanggungjawab pengurusan dan pentadbiran filem mahu cuba memahami apa yang dinyatakan oleh Hassan, aku yakin pergeseran pandangan dan pendapat dapat di kesampingkan.
Pasti kewarasan sinematik dapat diwujudkan untuk memacu industri filem kita ke peringkat lebih tinggi. Berbalik kepada kertas presentasi Mansor mengenai Muslim Cinema atau Sinema Islami, apa sebenarnya isi kandungan dan idea mahu dikemukakan Mansor Puteh sejak 1994?
Mansor memulakan kertas presentasinya dengan memberi latar belakang industri pembikinan filem di negara-negara dunia Islam.
Di antara ideanya ialah, ‘Walaupun sekarang terdapat 55 negara Islam yang menganggotai Pertubuhan Persidangan Islam (OIC), tetapi cuma sebilangan kecil negara-negara ini mempunyai industri filem atau sinema nasional.
Ini menyebabkan kebanyakan negara-negara ini terpaksa bergantung kepada filem-filem yang dibawa masuk dari Amerika untuk hiburan rakyat mereka.’
Mansor seterusnya berpandangan, Muslims have been forced to appreciate and like American (or Hollywood) films, and with it American culture, lifestyles and social as well as moral values which are alien to ours and which are contradictory to the true teachings of Islam and quite decadent and un-Islamic!
Kesan yang timbul dengan ketiadaan dan kurangnya industri filem nasional di negara-negara Islam ini menyebabkan lambakan filem-filem dari Amerika atau Hollywood ini telah memaksa rakyat negara-negara Islam ini menerima budaya, cara hidup, sosial, nilai moral yang sangat asing serta bertentangan dengan ajaran sebenar Islam.
Jika kita melihat dan menyusuri sejarah filem dunia, terutamanya filem-filem Hollywood, kita akan dapati filem-filem yang diterbitkan sejak dalam bentuk hitam putih pada 40-an sehingga filem-filem berwarna 50-an sehingga 80-an telah membudayakan perlakuan bercium, berkucupan antara sang hero dengan sang heroin sebagai gaya hidup yang diterima masyarakat.
Perlakuan aksi bernuansa seksual dan berahi ini dihasilkan dan diterima atas nama seni dan artistik. Filem adalah karya dan kerja seni yang membolehkan aksi sedemikian dihalalkan oleh kebanyakan pembikin-pembikin filem dunia.
Walaupun filem-filem terbitan tempatan khususnya filem-filem Melayu tidak pernah menyelitkan adegan-adegan seperti ini, tetapi penonton Melayu dan beragama Islam terus disogok melalui filem-filem Hollywood baik di pawagam dan televisyen sehingga perlakuan itu kita terima. Alah bisa tegal biasa!
Alasan klasik lagi maha klise untuk menjustifikasikan penerimaan itu - Nak buat macam mana? Boleh tonton, tapi jangan tiru sebab kita orang timur, itu cara orang barat!
Tanpa kita sedari selepas hampir 70 tahun, Hollywood telah berjaya membuat penonton-penonton di negara-negara Islam menerima budaya kissing on the big screen.
Mulai 80-an, Hollywood mempopularkan perlakuan bersanggama iaitu aksi bersetubuh (berzina) antara sang hero dan sang heroin di layar lebar.
Sekarang dengan kemudahan menonton filem tanpa tapisan melalui internet dan lambakan DVD, sama ada cetak rompak yang murah mahupun original, hampir 80 peratus filem-filem Hollywood menyelitkan adegan - f...king on the big screen.
Babak-babak panas berzina ini sudah mula menjadi ikutan atau trend oleh filem-filem terkini dari Bollywood, Korea, Hong Kong, Thailand dan juga negara-negara Afrika seperti Nigeria.
Tidak silap aku filem tempatan berjudul Spinning Gasing (2001) arahan Teck Tan ada juga menyelitkan babak panas ini walaupun yang berzina adalah watak-watak bukan Islam. Adegan ini tidak diluluskan oleh LPF untuk tayangan di pawagam, tetapi boleh ditonton dalam versi DVD.
Bertolak daripada kebobrokan moral yang dijanakan dan disebarluaskan oleh filem-filem Hollywood, aku rasa kertas presentasi Mansor ini sangat relevan untuk dijadikan kajian dan blue print bagi semua filmmaker dan pemodal-pemodal dalam industri filem di negara-negara Islam mencari alternatif atau antitesis kepada Hollywood.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan